รูปแบบคำประพันธ์

บทละครพูดเป็นรูปแบบของละครชนิดใหม่ที่ได้รับอิทธิพลจากตะวันตกตั้งแต่รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นละครที่เปลี่ยนแปลงศิลปะการแสดงของละครแบบเก่าโดยสิ้นเชิง คือ เปลี่ยนจากการร่ายรำเป็นการเจรจา ละครชนิดนี้ดำเนินเรื่องด้วยบทพูดของตัวละครซึ่งอาจพูดเป็นร้อยแก้วหรือร้อยกรองก็ได้ บทละครพูดจะแบ่งเป็นองก์เป็นฉากหรือเป็นตอน ในการแสดงมีการปิดฉากเปิดฉากและมีการตกแต่งฉากตามท้องเรื่องให้สมจริง

               พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงส่งเสริมเรื่องการแสดงละครพูด มีผู้ถวายพระเกียรติว่าพระองค์เป็นผู้ให้กำเนิดการแสดงละครพูดของไทย  ทรงพระราชนิพนธ์บทละครพูดไว้จำนวนมากทั้งภาษาไทยภาษาอังกฤษ  ทั้งทรงแปลและดัดแปลงบทละครพูดจากต่างประเทศในด้านการแสดงทรงเป็นผู้อำนวยการแสดงและทรงร่วมแสดงและทรงร่วมแสดงหลายครั้ง   พระองค์ทรงตั้งคณะละครของพระองค์ขึ้น ชื่อ คณะศรีอยุธยารมณ์  การละครพูดในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงรุ่งเรืองมาก